Binnenkort is het einde oefening voor Shell’s Jeroen van der Veer, Unilever’s
Patrick Cescau en Reed Elsevier’s Crispin Davis. Volgend jaar mogen deze
drie topmannen gaan genieten van een goed verzorgde oude dag.

Ook bij bankverzekeraar Fortis ligt een topwissel in het verschiet. Al heeft
die niets te maken met de nakende pensioendatum van de zittende voorzitter.
De speurtocht naar een definitieve opvolger van Jean-Paul Votron vloeit
voort uit diens gedwongen vertrek eerder deze maand.

Opvallend is dat Fortis, Unilever en Reed Elsevier ook buiten de eigen
onderneming naar geschikte kandidaten zoeken. Fortis gaf dat eerder deze
maand zelf aan, bij Unilever en Reed Elsevier lekte dit uit via de Britse
pers.

Zeker voor Unilever, dat bekend staat om zijn gedegen interne
managementopleiding, zou het aantrekken van een topman van buiten ongekend
zijn. Maar helemaal nieuw is het fenomeen van de ingehuurde chief
executive officer niet voor grote Nederlandse beursbedrijven.

In de nasleep van de internethype van begin deze eeuw kregen diverse
AEX-bedrijven te maken te maken met bestuurscrises, waarbij van buiten
aangetrokken leiders de rust moesten herstellen.

KPN bijvoorbeeld ging in 2001 bijna kopje onder, toen de overname van
het Duitse mobiele-telefoniebedrijf E-Plus voor torenhoge schulden zorgde.
De van postzusje TNT afkomstige Ad Scheepbouwer mocht puin komen ruimen.

Babyvoedingspecialist Numico kaapte in 2002 Jan Bennink weg bij de Franse
concurrent Danone, mede om problemen met twee Amerikaanse probleemdochters
aan te pakken.

Supermarktconcern Ahold raakte op zijn beurt verwikkeld in een groot
boekhoudschandaal. De Zweed Anders Moberg mocht het bedrijf in rustiger
vaarwater brengen.

Dit keer is alleen bij Fortis sprake van een crisissituatie die
mogelijk uitmondt in het aantrekken van een bestuursvoorzitter van buiten.
Unilever en Reed Elsevier kampen daarentegen niet met bijzondere spanningen.

De Fransman Cescau stuwde Unilever de afgelopen vier jaar op door zowel de
omzetgroei als de winstmarge te verhogen. Reed Elsevier's Crispin Davis
heeft de touwtjes al jaren strak in handen. Hooguit kun je stellen dat Davis
dit voorjaar niet het gunstigste moment koos om de vakbladentak van het
concern in de etalage te zetten.

Dat Unilever en Reed Elsevier toch overwegen een nieuwe
bestuursvoorzitter van buiten aan te trekken, getuigt niet van een rotsvast
geloof in eigen kunnen. Aan de andere kant valt er met de eigen oogst
mogelijk onvoldoende te kiezen. Dan is het juist een teken van gezond
realisme dat de commissarissen van Unilever en Reed de blik naar buiten
wenden.

Hoe dan ook, wie de markt voor topmanagers afstruint, moet over diepe zakken
beschikken. En overtuigende argumenten. De beloningspakketten van
respectievelijk Anders Moberg van Ahold, Jan Bennink van Numico en Ad
Scheepbouwer van KPN, leidden de afgelopen jaren stuk voor stuk tot
maatschappelijke ophef.

Shell vaart bij de keuze van de nieuwe baas een relatief veilige koers.
Want naar verluidt vertrouwt het energieconcern onverminderd op eigen
kracht. De strijd gaat tussen twee interne kandidaten, de Brit Malcolm
Brinded en de Amerikaanse Linda Cook.

Volgt Brinded de Nederlander Van der Veer op, dan blijft Shell dicht bij de
historische traditie, waarbij Nederlanders en Britten elkaar steevast
afwisselen. Krijgt Cook de hoogste post, dan heeft ook Shell een primeur:
geen Nederlander, geen Brit en geen man als aanvoerder.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl